Help, ik ben digitaal verslaafd!

We wéten het wel. Hoe verslavend het is. En toch vallen verstandige voornemens steeds weer ten prooi aan de lokroep van de smartphone. De gevolgen: stress, burn-out-klachten, soms langdurig verzuim. Hoe komt dat toch? En hoe ga er je wél op een gezonde manier mee om? Estrella van Toor, expert op het gebied van mentale gezondheid en digitale verslaving, weet daar alles van.

Over Estrella

Nadat ze haar eigen digitale verslaving onder de duim kreeg richtte Estrella van Toor vijf jaar geleden haar eigen bedrijf FullCharge op, samen met haar broer Jordy. FullCharge helpt organisaties op een energieke en positieve manier met het vergroten van veerkracht op de werkvloer. Dit doen ze met praktische tools voor medewerkers en keynotes over generatieverschillen, werkgeluk en mentale gezondheid. 

Waarom zijn we massaal digitaal verslaafd?

‘Wanneer we iets nieuws zien, zoals een leuk TikTok filmpje, worden we verrast en komt er een shotje dopamine vrij in onze hersenen. Dat vinden we prettig, dus we willen er meer van en scrollen door naar de volgende video. Het is heel moeilijk om daarmee te stoppen. En als het al lukt, komen we in een dal terecht en voelen we ons leeg. De makkelijkste manier om die leegte op te vullen is… wéér naar die telefoon grijpen. Het is behoorlijk heftig wat sociale media met de hersenen doen. Het effect is vergelijkbaar met dat van harddrugs.’ 

Wat zijn de gevolgen van een digitale verslaving?

‘Hoe meer dopamineshots je krijgt op een dag, hoe minder gevoelig je ervoor wordt. Kort uitgelegd nemen de receptoren in je brein, waaraan de dopaminemoleculen zich binden, af en worden de receptoren die overblijven minder gevoelig. Hierdoor heb je meer dopamine nodig om hetzelfde euforische gevoel te krijgen. Dit zorgt ervoor dat je de motivatie verliest, je het normale leven als saai ervaart en de kans op depressie toeneemt. Bovendien kan het continu vergelijken van je eigen leven met dat van anderen je het gevoel geven dat je het nooit goed genoeg doet. Dat is één van de oorzaken van de toename in stress- en burn-outklachten.’ 

Wat heeft dat voor effect op de werkvloer?

‘Mensen ervaren massaal concentratieproblemen, zijn minder productief, vallen soms zelfs uit vanwege mentale problemen. Zeker binnen de millennial-generatie, mijn generatie, is dat opvallend: één op de vier millennial-medewerkers ervaart mentale uitdagingen. De verwachting is dat dat voor de volgende generatie nog extremer wordt.’ 

Is daar iets aan te doen?

‘Dat denk ik wel. Ik geloof er heilig in dat je werknemers als organisatie actief kunt bijsturen op dit vlak. Er is al meer aandacht voor, maar we zijn er nog lang niet. Organisaties zijn huiverig om mentale problemen aan te kaarten, bang dat de drempel voor verzuim nóg lager wordt, dat mensen om de haverklap vanwege overprikkeling thuisblijven. Terwijl: als je werknemers laat voelen hoe ze met kleine veranderingen hun mentale gezondheid kunnen verbeteren werkt dat preventief en voorkom je juist verzuim. Een win-win voor iedereen.’ 

Vind jij dat de wereld beter af zou zijn zonder smartphones en sociale media?

‘Nee. Een leeftijdsgrens zou misschien wel goed zijn, want voor je achttiende zijn je hersenen nog niet volgroeid en dus minder goed in staat om bewuste keuzes te maken. Op scholen en bij bedrijven moet in elk geval veel meer getraind worden op een gezonde omgang met smartphones en sociale media. Want als we er goed mee omgaan, vallen die negatieve effecten grotendeels weg en blijven vooral de positieve. Ik denk dan aan alle mensen die ik via de platformen heb leren kennen, hoe ze me inspireren en hoe ik hen via deze weg zelf weer kan inspireren… Al met al brengt het ons ook veel!’