Nieuwe partnerverlof vanaf 1 juli: 'dit is nog maar het begin'

Vaders en partners kunnen sinds 1 juli 2020 vijf keer zoveel verlof aanvragen na de geboorte van hun kind als voorheen. Wat is er precies in de regelgeving veranderd en waarom is dit aanvullende geboorteverlof zo belangrijk voor de gezondheid van en de band tussen vader en kind?

Sinds 1 januari 2019 krijgen vaders of partners in loondienst één keer het aantal werkuren per week aan geboorteverlof, ook wel kraamverlof, vaderschapsverlof of partnerverlof genoemd. Werk je dus 40 uur per week, dan heb je recht op één week verlof. Een onderbelichte rol voor de partner, vindt Sanne Nout, socioloog en medeoprichter van Mom Inc, een platform voor ambitie in werk en moederschap. ‘Vooral in de beginfase is het essentieel om een gelijkwaardige verdeling van het ouderschap te creëren. Nu wordt er eigenlijk gezegd dat je maar maximaal zeven dagen nodig hebt om aan het vaderschap te wennen. Een heel verkeerd signaal, als je het mij vraagt.’

Van 1 naar 5 weken

Het geboorteverlof zoals het nu bestaat, moet binnen 4 weken na de geboorte van het kind worden opgenomen. De werkgever betaalt het loon dan volledig door. Dit geboorteverlof blijft bestaan, maar sinds 1 juli 2020 is er een aanvullend verlof beschikbaar voor kersverse papa’s of partners bijgekomen. Wordt je baby op of na die eerste juli geboren, dan kun je maximaal vijf keer het aantal werkuren per week opnemen. Bij 40 uur per week betekent dat dus: vijf weken. Sanne: ‘Daar ben ik superpositief over. Niet alleen zodat vader en baby meer aan elkaar kunnen hechten, maar ook voor de gezondheid van beide ouders. Een win-winsituatie.’

Evenwichtige rol

Zoals het geboorteverlof voorheen was geregeld, bleef de rol van de vrouw traditioneel, volgens Sanne: zorgen voor het kind en het huishouden. ‘Zij doet de was, zij verschoont de luiers en als hij om 18.00 uur thuiskomt heeft hij geluk als het eten klaar staat. Als het verlof van de moeder vervolgens ophoudt, blijven die taken vaak bij de moeder. Natuurlijk is dat niet in alle gevallen zo, maar het feit dat vaders maar maximaal één week verlof kregen, zorgt niet bepaald voor een gelijkwaardige rol en een evenwichtige relatie. Nu je vijf weken de tijd krijgt om aan het ouderschap te wennen, word je als vader of partner meteen gesterkt in je rol als ouder, omdat je er vanaf het begin af aan bij bent geweest.’

Betere gezondheid

En dat is niet alleen belangrijk voor de band tussen vader en kind, maar ook voor de fysieke en mentale gezondheid van de vader of partner. ‘Veel vaders voelen zich in het begin heel onzeker over hun rol als vader, omdat ze simpelweg minder tijd hebben met hun kind’, aldus Sanne. ‘Als je dat vertrouwen wel hebt, zit je veel relaxter in die rol. Veel vaders zijn nu elke nacht wakker doordat de baby huilt, maar worden vervolgens wel om 08.00 uur op kantoor verwacht. Een slaaptekort leidt tot een hoger stressniveau, zeker als je dan ook nog eens als vader of partner de verantwoordelijkheid voelt om te presteren op werk én te kunnen zorgen voor je gezin. De nieuwe regeling zal de gezondheid van zowel vaders als moeder flink goeddoen.’

Taboe

Het geboorteverlof van één week geldt overigens nog steeds, net als het ouderschapsverlof. De nieuwe regeling van vijf weken is een aanvullende regeling, die je als vader of partner binnen zes maanden na de geboorte van het kind aanvraagt. Deze aanvullende regeling wordt niet door de werkgever betaald, maar door het UWV. Een uitkering dus, waarop vaders en partners voor die vijf weken recht hebben op maximaal 70% van het dagloon. Jammer, vindt Sanne. ‘Het moet voor vaders wel financieel mogelijk zijn om vijf weken te kunnen leven van 70% van het loon. Daarnaast leeft er toch een soort taboe op, vaders die parttime werken of verlof opnemen. Vooral in sectoren waar vooral mannen in werkzaam zijn. Dit aanvullende verlof moet daarom ook echt gestimuleerd gaan worden vanuit de werkgever.’

Papadag

Wil je als vader gebruikmaken van de aanvullende regeling, dan kun je zelf bepalen hoe je die vijf weken opneemt. Je kunt alle vijf weken achter elkaar opnemen, of de dagen verspreiden over zes maanden. Sanne raadt aan om ze meteen alle vijf achter elkaar op te nemen. ‘Maak het prioriteit om je kind te leren kennen. Neem die vijf weken om te groeien in die vaderrol. Daarna zou ik ook adviseren om zeker gebruik te maken van het ouderschapsverlof, of ‘papadag’. Maar dat hangt per cao af of dat mogelijk is.’ Sanne zou het liefst zien dat de nieuwe verlofregeling geen vrijblijvende optie wordt, maar de norm voor vaders en partners. ‘Dat partners het verlof opnemen, zou het nieuwe normaal moeten worden. Dat het loon niet 70%, maar 100% wordt doorbetaald. Dit is een stap in de goede richting, maar dit is pas het begin.’

Geboorteverlof is overigens een recht voor werknemers in loondienst. Werk je als vader of partner als zelfstandige, moet je zelf de werktijden en het verlof bepalen.

"Ik vind het niet meer dan terecht"

Tim (31) werkt 4 dagen per week in het onderwijs en werd half juli 2020 voor de tweede keer vader

‘Toen ik het op het nieuws zag, dacht ik: dit ga ik metéén aanvragen. De vorige zwangerschap van mijn vrouw was erg zwaar, zo zwaar dat ze na de bevalling nauwelijks kon lopen of staan. Ik kreeg vier dagen de tijd om te wennen aan mijn rol als vader. Flesjes geven, luiers verschonen en tegelijkertijd moest er van alles geregeld worden: mijn dochter aangeven bij de gemeente, de verzekering regelen, geboortekaartjes versturen. Die vier dagen en vier slapeloze nachten gingen zó voorbij en toen moest ik meteen weer aan het werk. Ik vind het niet meer dan terecht dat wij nu als vaders langer verlof krijgen. Op mijn school ben ik de eerste. Mijn vrouw, die ook docent is, ondervond van haar mannelijke collega’s dat er nog steeds een taboe op rust. Waarom?, denk ik dan. We hebben er zo lang om gezeurd. Nu krijg je de kans, pak ‘m dan ook. Ik moest er wel zelf achteraan om dit te regelen en goedkeuring voor te krijgen. Gek eigenlijk, want je hebt er gewoon recht op.

Ik vind 70% doorbetaling van loon ook heel redelijk, zeker als je het financieel kan redden. Ik denk dat de nieuwe verlofregeling ook een stuk beter uit gaat pakken voor vrouwen. Die worden nu toch sneller afgewezen bij sollicitaties, omdat ze zo lang uit de running zijn na een geboorte. Als mannen er net zo lang uit liggen, wordt dat verschil misschien ook kleiner.’

Peter (27) werkt 5 dagen per week in de accountancy en wordt in november 2020 voor de eerste keer vader

‘Anno 2020 is de man-vrouwverdeling als het goed is niet meer zo traditioneel als voorheen. Zeker niet in mijn generatie. Ik zie het niet gebeuren dat mijn vriendin thuisblijft om voor de baby te zorgen, te koken en te wassen terwijl ik het geld ga verdienen. Gelukkig werk ik bij een accountantsbureau dat er vooruitstrevend is als het gaat om dit soort discussies. Ik heb het idee dat het taboe voor mannen om verlof op te nemen er hier wel af ligt. Het wordt hier zelfs gestimuleerd. Ik wil dus ook zeker wel gebruik gaan maken van die vijf weken, zeker in het begin. Ik zit te denken aan drie weken echt vrij en de rest verspreid over zes maanden. Hoe dat zit met ouderschapsverlof moet ik nog even kijken, maar ook daar sta ik zeker voor open. Ik vind het overigens wel goed dat de nieuwe regeling optioneel is; ik zou zo’n verlofregeling niet verplicht maken voor partners. Je wilt nog wel zelf de keuze kunnen maken.’