Vitaliteit
Zo zorg je voor meer veerkracht op de werkvloer
08-04-2024
5 Minuten
Alle artikelen
Een en al oor
Ons gehoor speelt een heel grote rol in ons leven. Baby’s hebben hun gehoor nodig om te leren praten en ouderen om sociale contacten te kunnen blijven onderhouden. Robert Jan Pauw, kno-arts en otoloog in het Erasmus MC, vertelt.
Ons gehoor speelt een cruciale rol in ons welzijn. Dankzij onze oren leren we praten, onderhouden we sociale contacten, genieten we van muziek en geluiden in de natuur en zijn we alert op gevaar. Daarom zouden we best wat beter voor onze oren mogen zorgen, vindt Robert Jan Pauw. Hij noemt het voorbeeld van senioren die (te) lang wachten met de aanschaf van een hoorapparaat.
Neem een hoorapparaat
“Slechthorendheid bij senioren kan ernstige gevolgen hebben. Ze krijgen meer moeite om gesprekken te volgen en kunnen daardoor in een sociaal isolement raken en vereenzamen. Ook is er meer kans op cognitieve stoornissen, zoals dementie. Hoe dat precies zit, weten we nog niet, maar dementie komt vaker voor bij slechthorenden. Het hangt waarschijnlijk samen met het feit dat het brein minder actief wordt als je slecht hoort en minder sociaal contact hebt. Helaas is er tegen ouderdomsdoofheid heel weinig te doen, maar gelukkig kan het gebruik van hoortoestellen de genoemde gevolgen grotendeels voorkomen.”
Robert Jan Pauw vertelt
‘Dementie komt vaker voor bij slechthorenden’
Elektrisch horen
Voor aangeboren doofheid bij baby’s zijn steeds betere oplossingen. “Dat is een mooie ontwikkeling, want de invloed van doofheid op de spraakontwikkeling van het kind is heel groot. De baby kan namelijk geen geluiden gebruiken om spraak na te bootsen en te ontwikkelen. Vroege behandeling, met hoorapparaten of dubbelzijdige cochleaire implantaten, is dan ook heel belangrijk. Een implantaat neemt de functie van het slakkenhuis over en zet trillingen om in elektrische signalen naar de gehoorzenuw. Het kind hoort dus elektrisch in plaats van akoestisch. Een dove baby kan zo normaal leren praten.”
Horen en luisteren
Er zijn ook mensen die te veel horen in plaats van te weinig. Geluiden komen bij hen harder en scherper binnen dan bij anderen. Dit heet hyperacusis. Pauw raadt deze mensen af om veelvuldig gehoorbeschermers te dragen. “Dan raak je geluid ontwend en wordt de kwaal alleen maar erger.”
Tot slot: is er een verschil tussen horen en luisteren? “Ja”, zegt Pauw. “Horen is de functie van het slakkenhuis dat geluid detecteert. Het is een passief proces. Om te luisteren heb je ook aandacht, concentratie en een context nodig. Dat is een actief proces. Je kunt dingen horen zonder te luisteren, maar niet luisteren zonder te horen.”
Feit 1
Het oor bestaat uit het buitenoor, het middenoor en het binnenoor. De oorschelp en de gehoorgang vormen het buitenoor. Buitenoor en middenoor worden door het trommelvlies gescheiden.
Feit 2
De uitwendige gehoorgang leidt het geluid naar het trommelvlies. Daarachter brengen drie botjes (hamer, aambeeld en stijgbeugel) de trillingen naar het binnenoor. De trillingen komen daarna in het slakkenhuis, waar duizenden trilhaartjes ze doorgeven aan de gehoorzenuw, die het signaal naar de hersenen stuurt.
Feit 3
Het begin van het slakkenhuis verwerkt de hoge tonen, verderop in het slakkenhuis worden de lage tonen verwerkt.
Feit 4
Meer dan 40 procent van de mensen tussen de 60 en 69 jaar heeft last van gehoorverlies. Boven de 80 jaar is dit 90 procent.
Feit 5
Vrouwen horen doorgaans beter dan mannen. Dat komt vermoedelijk doordat vrouwen tot circa hun vijftigste worden beschermd door hormonen.
Feit 6
De meeste gevallen van ernstige slechthorendheid komen door slijtage van de trilharen in het slakkenhuis, die geluidtrillingen doorgeven aan de gehoorzenuw. Ook erfelijke factoren, bepaalde medicijnen en blootstelling aan te harde geluiden op jongere leeftijd kunnen tot gehoorverlies leiden.
Feit 7
Twee op de duizend baby’s worden doof of slechthorend geboren. Oorzaken zijn onder meer erfelijkheid, een infectie en zuurstoftekort bij de geboorte.
Feit 8
Ruim twee miljoen Nederlanders hebben last van oorsuizen (tinnitus). Dat kan onder andere worden veroorzaakt door een beschadiging van de trilhaartjes in de oren. Hierdoor worden verminderde of verkeerde signalen afgegeven aan de hersenen.
Feit 9
Een op de vier jongeren heeft last van oorsuizen. Harde muziek, op popfestivals bijvoorbeeld, is hiervan een belangrijke oorzaak. Goedpassende oordoppen beschermen je gehoor.
Feit 10
In de huid van de gehoorgang bevinden zich 1.000 tot 2.000 klieren, die oorsmeer aanmaken. Oorsmeer dient onder andere ter bescherming van het oor tegen vuil, stof en bacteriën en transporteert vuil naar buiten. Haal geen oorsmeer uit de gehoorgang, want een gezonde gehoorgang reinigt zichzelf.
Feit 11
Er zijn apparaatjes op de markt die jongeren met ultrasoon geluid verjagen van plekken waar zij overlast veroorzaken. Het apparaat produceert hoogfrequente tonen die mensen ouder dan 25 jaar niet of nauwelijks horen.
