Bananen zorgen voor verstoppingen, donkerbruin brood is beter voor je darmen dan lichtbruin brood en laxerende middelen maken je darmstelsel lui. Welke stelling klopt wel en welke niet? We halen de feiten en fabels over het darmstelsel uit elkaar.
Suikervrije kauwgom bevat polyolen (zoetstoffen), die een laxerend effect kunnen hebben. Polyolen trekken in de dikke darm water aan en worden in bacteriën omgezet, waardoor er gassen ontstaan. Gevolg? Diarree en winderigheid. Toch valt het allemaal wel mee volgens Marianne Rook, voedingswetenschapper bij de Maag Lever Darm Stichting: ‘Je zal héle grote hoeveelheden kauwgom moeten eten om het laxerende effect te voelen. Dat kan het geval zijn bij mensen met gevoelige darmen, maar niet iedereen hoeft er last van te hebben.’
Kleur is niet de allesbepalende factor; het draait vooral om de hoeveelheid vezels. Vezels nemen in je darmen vocht op en zwellen op als een spons, waardoor vaste maar ook soepele ontlasting ontstaat. Je vindt ze vooral in volkorenbrood, zegt Rook. ‘Volkorenbrood is gemaakt van hele graankorrels. Het grootste deel van de vezels, vitaminen en mineralen zit in de buitenste laag van de korrel. Voor wit brood wordt alleen het binnenste deel van de korrel gebruikt. Hierdoor verliest het de goede voedingsstoffen, inclusief vezels. En hoe zit dat dan met donkerbruin brood? Belangrijk is om altijd het etiket te lezen. Donkerbruin brood kan namelijk ook wit brood zijn, dat met een kleurstof (bijvoorbeeld gebrande mout) donkerder is gemaakt om het gezonder te laten lijken.’
Niks van waar. Bananen zitten juist bomvol vezels. Die vezels houden de massa in de darmen soepel en je stoelgang op gang. ‘Toch zijn er gevallen wanneer bananen klachten als buikpijn of winderigheid kunnen geven’, zegt Rook. ‘Je spijsvertering heeft moeite met onrijpe bananen. De bacteriën in je darmen moeten extra hard werken en daar komen gassen bij vrij. Maar wat betreft rijpe bananen: die zijn niet de boosdoener voor verstoppingen.’
Een kleine hoeveelheid melk helpt bij maagzuurklachten, maar kan het probleem ook verergeren. Hoe dat precies zit? Rook: ‘Melk kan tijdelijk een laagje op de maag creëren en het zuur binden, wat voor verlichting zorgt. Tegelijkertijd stimuleert melk de aanmaak van maagzuur, waardoor de pijn heviger wordt.’ Haar advies is dan ook: drink niet te veel melk als je last hebt van brandend maagzuur.
Over het algemeen maken laxeermiddelen je darmen niet lui. Rook: ‘Mensen met het prikkelbaredarmsyndroom gebruiken bijvoorbeeld vezelpreparaten die de darmen stimuleren en voor soepele ontlasting zorgen. Die producten werken goed en daar worden je darmen niet lui van. Ook niet als je de middelen voor een langere tijd gebruikt. Wel is het advies om deze middelen altijd in overleg met je huisarts te gebruiken.’
Winden laten vies? Nee, hoor. Scheten laten hoort bij het normale proces van de spijsvertering. Rook: ‘We laten zo’n tien tot twintig scheten per dag, dat is normaal. We slikken tijdens het eten, drinken, praten en ademhalen lucht in. Ook wanneer eten in je buik verteert, ontstaan er gassen. Dat moet er allemaal uit. Maar wanneer je véél last hebt van winderigheid is het verstandig om daar iets tegen te doen. De oorzaak kan bijvoorbeeld bij je voedingspatroon liggen.’
De een maakt elke ochtend een toiletbezoek, de ander doet de grote boodschap om de dag. Het eerste is niet per se gezonder dan het tweede. Iedereen heeft zijn eigen ontlastingspatroon. Maar wanneer je onnatuurlijk vaak of weinig naar de wc gaat, kan dat duiden op een slechte spijsvertering. ‘Als je minder dan drie keer per week moet, kan er sprake zijn van verstopping. Ook geldt: als je vaker dan drie keer per dag poept, kan er sprake zijn van diarree,’ aldus Rook. Los van de frequentie kan ook de kleur en structuur van je poep iets over je gezondheid zeggen. Kijk dus ook achterom na je toiletbezoek!
Veel mensen zweren bij het wonderlijke effect van een blikje cola. Toch is bovenstaande stelling een fabel. ‘Er bestaat geen wetenschappelijk bewijs voor het verlichtende effect van cola bij buikklachten.’ Wel krijgt je lichaam bij het drinken van cola extra vocht binnen. Precies wat je nodig hebt wanneer je door diarreeklachten bent uitgedroogd. Maar er zijn natuurlijke gezondere alternatieven…
Je spijsvertering trekt in de avond niet zomaar de stekker eruit. Rook: ‘Je spijsvertering werkt gewoon door, ook na 20.00 uur. Wel kan een volle maaltijd op een laat tijdstip simpelweg slecht vallen. Als je met een volle buik het bed induikt, is het bijvoorbeeld lastig om in slaap te vallen. Je spijsvertering moet dan erg hard aan het werk, waardoor je lichaam actiever blijft.’
Bron: Marianne Rook, diëtist & voedingswetenschapper bij de Maag Lever Darm Stichting.
