Waarom at de prehistorische mens nauwelijks zout en de moderne mens veel te veel? We kunnen heel wat beroertes en hartinfarcten voorkomen als we onze zoutconsumptie matigen. Leonard Hofstra, cardioloog bij Cardiologie Centra Nederland en bijzonder hoogleraar aan VUmc, zou graag zien dat de overheid strenger optreedt tegen voedselproducenten.
“Onze prehistorische voorouders kregen nauwelijks zout binnen, naar schatting slechts 0,25 gram per dag. Dat zat in planten en het vlees dat ze aten. De moderne mens krijgt veertig tot vijftig maal zo veel zout binnen, omdat we steeds meer snacks en kant-en-klaar voedsel zijn gaan eten en zelf zout toevoegen aan onze maaltijden. Die verhoogde zoutconsumptie leidt tot een hogere bloeddruk: zout bindt in het lichaam vocht aan zich, waardoor er meer vocht door onze vaten moet worden getransporteerd. Dus komt er meer spanning op die vaten te staan, de zogenoemde hoge bloeddruk. Hoge bloeddruk is een silent killer: je merkt er niets van, maar deze aandoening is wel verantwoordelijk voor naar schatting zestig procent van de beroertes en vijftig procent van de hartinfarcten.”
"Idealiter zou de mens maximaal zes gram zout per dag binnenkrijgen"
“Idealiter zou de mens maximaal zes gram zout per dag binnenkrijgen. Echter, 85 procent van de Nederlanders consumeert zevenenhalf tot tien gram per dag. De overheid zou, net als is gebeurd in onder meer Japan en Finland, meer kunnen doen om de zoutconsumptie te verlagen. Dat kan op twee manieren: een bewustwordingscampagne dat zout slecht is voor de mens en druk op de industrie uitoefenen om de hoeveelheid zout in voedsel te verminderen. Maar ja, zout is een heel goedkope smaakmaker en mensen wennen aan zout in hun eten. In een kant-en-klaarmaaltijd zit bijvoorbeeld al drie gram zout! Als de industrie de hoeveelheid zout stapsgewijs zou afbouwen, merkt de consument daar weinig van. Onze smaakpapillen pikken een zoutreductie van tien tot vijftien procent namelijk niet op.”
“Minister Schippers heeft in 2014 het Akkoord Verbetering Productsamenstelling gesloten met verschillende voedselproducerende partijen in een poging de hoeveelheid zout, calorieën en verzadigde vetten te reduceren. Het zoutgehalte in brood en kaas bijvoorbeeld is al behoorlijk gedaald, maar in onder meer pakjes soep en sauzen zit nog steeds veel zout. Nederland loopt helaas niet voorop als het gaat om overheidsmaatregelen tegen zout. Er is altijd tegendruk vanuit de industrie. Terwijl zoutreductie zo’n makkelijke en goedkope manier is om mensen gezonder te laten leven…”
"Zoutreductie is een makkelijke en goedkope manier om mensen gezonder te laten leven"
Zout is een natuurproduct dat in de bodem zit. Zeezout blijft over bij het verdampen van zeewater.
Het mineraal natrium is onderdeel van keukenzout, natriumchloride. Natrium en zout worden in de praktijk vaak door elkaar gebruikt. 0,4 gram natrium is gelijk aan 1 gram keukenzout.
Natrium is belangrijk voor het regelen van de vochtbalans in het lichaam. Ook is het nodig voor een goede werking van de spier- en zenuwcellen. Natrium is de belangrijkste zoutsoort in ons lichaam.
Het is ongezond om te veel zout binnen te krijgen. Dit kan leiden tot een verhoogde bloeddruk en geeft een grotere kans op hart- en vaatziekten. Voor alle volwassenen geldt het advies om niet meer dan 6 gram zout per dag binnen te krijgen. We hebben eigenlijk maar 1 tot 3 gram zout per dag nodig.
Ruim 85% van de Nederlandse bevolking krijgt meer zout binnen dan de maximale hoeveelheid van 6 gram zout per dag die nog gezond is. Volwassen mannen eten gemiddeld 9,9 gram zout per dag en vrouwen 7,5 gram per dag.
Te veel zout eten, kan leiden tot ernstige kwalen, zoals een verhoogde bloeddruk, hart- en vaatziekten, nierziekten, maagkanker en botontkalking.
Als iedereen in Nederland 3 gram zout minder zou eten, zouden er jaarlijks circa 1.500 mensen minder overlijden aan hart- en vaatziekten.
Circa 80% van het zout dat we binnenkrijgen, zit in het eten en drinken dat we kopen. De rest voegen we zelf toe, tijdens het koken of aan tafel.
Brood, vleesproducten en kaas bevatten relatief veel zout. Ook zit er veel zout in kant-en-klaarmaaltijden, pizza’s, soepen, sauzen en hartige snacks. Maar ook in zoet voedsel als roomijs, koekjes en gebak.
‘Jozo bewust’ en ‘Lo Salt’ bevatten minder zout. In deze zoutmengsels is een deel van het natrium namelijk vervangen door kalium en magnesium. Deze zoutmengsels zijn niet geschikt voor mensen met slechte nieren en mensen die bepaalde plaspillen of ontstekingsremmers gebruiken.
Bronnen: Voedingscentrum, Hartstichting, Nierstichting, Interheart Study 2004.
