Alle artikelen

Vijf tips voor een gezond hart

  • Categorie: Levensstijl
  • Categorie: Tips
  • Leestijd: 4 min
  • Datum: 29 juni 2022

Een ongezonde leefstijl bepaalt voor 90% de kans op een hartinfarct. Een hartaanval, zoals het ook wordt genoemd, is dus niet alleen pech. Je hebt er zelf behoorlijk veel invloed op. Wanneer is je hart in goede conditie? Cardioloog Leonard Hofstra, gespecialiseerd in een gezonde leefstijl en een gezond hart, geeft hier antwoord op.

Het hart is een kloppende spier met kransslagaderen die de spier van bloed voorzien. Hofstra: ‘Het is een heel ingenieus orgaan dat 100.000 keer per dag bloed uitpompt voor je systeem, voor tientallen jaren, dag in dag uit, zonder dat je erover na hoeft te denken.’

Wat als je hart niet gezond is?

Je staat pas stil bij de werking en invloed van je hart als het niet gaat zoals het hoort. Als je kransslagaderen dichtslibben of verstoppen – meestal door een bloedstolsel – kan er te weinig zuurstof naar je hart komen en kun je een hartinfarct krijgen. Als dat gebeurt, sterft er een deel van je kloppende spier af.

‘Vaak komt een hartinfarct plotseling als eerste uiting van dichtgeslibde kransslagaderen’, vertelt Hofstra. ‘Dat is flink schrikken, want dit kan het einde zijn. Gelukkig zijn er steeds meer AED’s (Automatische Externe Defibrillators) in Nederland om het hart weer aan de praat te krijgen.’

Hoe weet ik of mijn hart gezond is?

‘De grootste risicofactoren voor je hart zijn een hoog cholesterol, een hoge bloeddruk, of je rookt of niet, of je diabetes hebt of niet, of je voldoende beweegt en erfelijkheid. Een ongezonde leefstijl bepaalt voor 90% de kans op een hartinfarct’, aldus Hofstra. Je cholesterolgehalte en bloeddruk kun je meten. De andere factoren zou je kunnen weten.

Schone lucht, schone schijn

Dat roken ongezond is, weet iedereen. Wist je dat meeroken ook slecht is? Hofstra: ‘Meeroken zorgt voor een 30% hogere kans op een hartinfarct en longkanker. We zouden niet-rokers beter moeten beschermen tegen de schade die roken toebrengt.’ Ook de lucht die we inademen speelt een rol bij de kans op een hartaanval, maar luchtverontreiniging is moeilijker (zelf) te reduceren.

De invloed van stress en ontspanning

Een veel te lange periode van stress (chronische stress) leidt tot een hoge cortisolspiegel. Cortisol speelt een rol bij je stofwisseling, het slaap-waakritme en op je afweersysteem. Ook heeft het ‘stresshormoon’ directe invloed op de aanmaak van aderverkalking, waardoor je bloedvaten dicht kunnen slibben.
‘Bovendien laten mensen die chronische stress ervaren sneller alle discipline los. Vaak maken ze dan minder gezonde keuzes’, zegt Hofstra. Daarnaast heeft de hoeveelheid slaap en ontspanning effect op de conditie van je hart: korte slapers hebben een hogere kans op een hartinfarct.

Tips

Nu je weet dat je zelf de meeste invloed hebt op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten, kun je aan de slag. En niet alleen voor je hart, ook de kans op bijvoorbeeld ouderdomsdiabetes of een beroerte is te minimaliseren met een gezonde leefstijl. Maar hoe? Bijvoorbeeld door te leven zoals indianen in het Amazonegebied: natuurlijk voedsel eten, veel bewegen en veel minder stress.

  1. Beweging
    Bewegen, bewegen, bewegen. De basis voor een gezond lichaam en voor een gezond en sterk hart. Dit hoeft geen fanatieke sport te zijn. Met vaker wandelen, fietsen, de trap nemen of een dansje in de woonkamer kom je al een heel eind. Ga voor die 10.000 stappen per dag. Dat werkt ook nog eens ontspannend!
  2. Gezonde voeding
    Winkel met name in het eerste deel van de supermarkt; op de versafdeling. Kies pure, verse en onbewerkte producten. Begin je dag goed met een gezond ontbijt en eet twee stuks fruit en 250 gram groente per dag. Drink water, thee en filterkoffie in plaats van drankjes met suiker. Zin in een snack? Neem een handje ongezouten noten.
  3. Cholesterol verlagen
    Houd je cholesterolgehalte in de gaten. De huisarts kan deze waarde zien na bloedprikken. Vervang verzadigd vet door onverzadigd vet om je cholesterol te verlagen. Ruil bijvoorbeeld roomboter in voor oliën, margarine of halvarine. En kies voor magere zuivelproducten, zoals 20+- en 30+kazen, mozzarella, hüttenkäse, zuivelspread en voor halfvolle en magere melk(producten).
  4. Bloeddruk verlagen
    Wil je je bloeddruk omlaag brengen? Dan kun je een paar dingen doen: minder zout eten (niet meer dan 6 gram per dag), minder alcohol drinken (aanbevolen: maximaal 1 glas per dag en niet elke dag), niet roken (nicotine verhoogt de hartslag en bloeddruk). Door je BMI te berekenen, weet je of het gezond is om af te vallen. Dit geldt vooral als zich vet ophoopt rond je buik.
  5. Voorkom langdurige stress
    Een bepaalde mate van stress is normaal. Als je lichaam niet meer herstelt en continu in een stressmodus verkeert, is het niet meer gezond. Het is belangrijk de symptomen van stress te herkennen. Bijvoorbeeld een versnelde hartslag en ademhaling, vermoeidheid, veel of juist weinig eetlust, hoofdpijn, spierpijn en slecht slapen. Als je je bewust bent van deze klachten, kun je eerder iets aan de stressfactoren te doen. Enerzijds door te onderzoeken wat de stress veroorzaakt en hierin maatregelen te nemen. Anderzijds door de druk te verlagen met voldoende rust, ontspanningsoefeningen, meditatie, ademhalingsoefeningen, yoga en beweging.

Overige bronnen: Hartstichting, Voedingscentrum, Ziekenhuischeck.nl

‘Houd je hart gezond’

Leonard Hofstra werkt als cardioloog bij Cardiologie Centra Nederland en is bijzonder hoogleraar aan Amsterdam UMC. Hij is gespecialiseerd in een gezonde leefstijl en een gezond hart. Met ONVZ ging hij daarover in gesprek voor de podcast ‘Houd je hart gezond’.