De mentale impact van een onvervulde kinderwens

Wat als je kinderwens onvervuld blijft? Simone Sinjorgo maakte het zelf mee. Nu is ze lichaamsgericht psychosociaal therapeut, relatietherapeut en schrijfster, gespecialiseerd in dit thema. Ze vertelt wat je kunt doen als het jou of mensen in je omgeving overkomt.

“Wanneer zwanger worden niet lukt, begint de emotionele reis al. Als het zover komt dat je ervoor naar de dokter gaat, word je vaak geconfronteerd met een medisch gegeven wat een diep gevolg heeft op je droom. Daar waar zwanger worden verhuist van de slaapkamer naar de kliniek, verandert alles.”

Emotionele rollercoaster

“Elke maand is een teleurstelling”, begint Simone. “Telkens als de vrouw ongesteld wordt, is het dus niet gelukt. Dat stapelt op. Frustratie, onmacht, boosheid, afkeer van je lichaam. Eén van de grootste redenen is het eindeloze wachten. Zelfs wanneer je uiteindelijk wel zwanger wordt blijft de onzekerheid bestaan. Gaat het wel goed? Blijft het goed gaan? Eén op de vier vrouwen ervaart minimaal één miskraam in haar leven. Als het dan weer niet lukt, komt er nog meer boosheid en frustratie bij. ‘Mijn lijf doet het niet’ en ‘Ik ben niet goed genoeg als vrouw/partner’ zijn veelvoorkomende gedachten. En dat gaat maar door, want er zijn ook veel behandelingen die je kunt proberen. Misschien wel té veel. Telkens heb je toch weer hoop dat het goed komt, totdat de trein het eindstation begint te bereiken. Bij de laatste verzekerde poging bijvoorbeeld. Dan komen weer andere keuzes. Stop ik met behandelen? Kies ik dan voor adoptie, pleegzorg? Of houdt het echt op en word ik nooit moeder?”

“Tijdens zo’n traject vol teleurstelling doe je er onbewust alles aan om de pijn te vermijden. Met overdreven veel sporten of juist zakken chips, maar ook door je terug te trekken uit het leven. Je wordt stiller en blijft vaker thuis. Dit is kenmerkend voor mensen in fertiliteitstrajecten, want het wordt een stuk lastiger om de gezelligheid te vinden in een wereld vol gezinnen. Je neigt naar tunnelvisie: alles staat op pauze totdat die grote wens in vervulling gaat. Als dat niet gebeurt en de trein na jarenlang behandelen écht stil komt te staan, merk je pas hoeveel je nog meer verloren hebt. Ineens heb je een leeg filmdoek voor je neus. Een heel leven voor je, maar voor je gevoel geen doel meer. Voor veel mensen is dat een abrupt einde. Een gevoel waar niemand je op kan voorbereiden, hoe graag ik het ook zou willen.”

Wat kan je zelf doen?

Gelukkig zijn er wel dingen die je kunt doen om je pijn een plek te geven. De eerste en allerbelangrijkst stap: deel je verdriet. Simone: “Bij een onvervulde kinderwens voelt het vaak alsof het verdriet er niet mag zijn. Omdat je blij moet zijn voor een ander, bijvoorbeeld. Of wanneer je al een kind hebt. Maar de opgestapelde teleurstelling en het gebrek aan controle over leven en lijf zijn echt gekmakend. Die emoties moeten eruit. Opkroppen en stilhouden resulteren vaak in vormen van burn-out. Ik zeg niet dat je alles maar moet uitgillen naar iedereen. Maar in mijn werk leer ik mensen om in een veilige setting de emoties en stress uit het lijf te laten, met name door te delen. Al is het maar met één iemand. En als je niemand in je omgeving hebt, schakel dan professionele hulp in.”

Daarna is het belangrijk om aan de slag te gaan met dat lege filmdoek. Simone: “Het vermijden van de wereld is absoluut niet zinvol. Je moet ergens een weg vinden om ermee om te gaan. Vaak begint dat met iets kleins waarvoor je van de bank af komt. Denk aan een knutselclubje, vrijwilligerswerk of sporten. Ga op zoek naar iets waar je betekenis en plezier in vindt.”

Wat kunnen jullie samen doen?

Ook de relatie komt onder een vergrootglas te liggen wanneer zwanger worden niet lukt. Simone: “Zeker bij lange trajecten worden intimiteit en seksualiteit compleet anders. In plaats van seks wanneer je zin hebt, heb je seks wanneer het ‘moet’. En na jaren behandelen heb je als vrouw soms wel 30 tot 40 verschillende behandelaars tussen je benen gehad. Het wordt allemaal heel klinisch. Dat zorgt vaak voor mentale en emotionele blokkades. Daarom zeg ik altijd: er komt een tijd dat je opnieuw verliefd mag worden. Elkaar opnieuw leren kennen en uitvinden wat je fijn of leuk vindt. Mensen die al 15 jaar bij elkaar zijn vinden het vaak raar als ik dat zeg. ‘Dat weten we toch?’. Maar jullie leven en lijven zijn veranderd. Een aanraking kan bijvoorbeeld oude pijn oproepen, waardoor je partner op slot slaat en intimiteit afwijst. Ga daarom onderzoeken wat wél prettig is, al is het iets kleins als kriebelen of aaien.”

Hoe kunnen anderen je helpen?

Simone vertelt: “Voor de omgeving is maar één ding van groot belang: vragen stellen, geïnteresseerd blijven, luisteren. En niet doorduwen als iemand het er niet over wil hebben. Dan is het bijvoorbeeld fijn om te zeggen: ‘Ik snap het, maar weet dat ik bereid ben te luisteren als je het wel kwijt wilt’. Het kan iemand namelijk ook best wel overvallen als er vragen gesteld worden. Nog een tip: stel geen vragen in een groep, maar altijd persoonlijk. En niet meteen als je binnenkomt bij de voordeur.” Daarbij is het belangrijk om geen aannames te doen en niet voor de ander in te vullen. Simone: “Als een ander pijn heeft willen we graag helpen. Maar als je zelf niet met een onvervulde kinderwens te maken hebt gehad, dan heb je geen idee hoe het voelt. Probeer dus niet met oplossingen of adviezen te komen. Je hoeft het niet te begrijpen, je hoeft alleen maar oprecht te luisteren.”