Fysiek gezond
Samen beslissen bij een liesbreuk met de ONVZ Keuzehulp
05-01-2024
5 Minuten
Alle artikelen
Feiten en cijfers over dementie
Helaas bestaat er nog geen medicijn tegen dementie. Gelukkig zijn er wel hoopvolle ontwikkelingen. Op dit moment valt het beste resultaat te behalen met een gezonde leefstijl. Dr. Sebastian Köhler is hoofddocent neuro-epidemiologie bij het Alzheimer Centrum Limburg en weet erg veel te vertellen over dit thema.
Het aantal mensen met dementie in Nederland stijgt de komende 30 jaar door de vergrijzing van 290.000 naar 620.000. Gelijktijdig is de kans op dementie de afgelopen 20 jaar afgenomen. Een tachtiger heeft nu 13 procent minder kans om de ziekte te krijgen dan 10 jaar geleden.
De invloed van leefstijl
De reden van deze daling is niet helemaal duidelijk, vertelt dr. Sebastian Köhler. “Maar aangezien er nog geen geneesmiddel is, is die afname waarschijnlijk te danken aan de verbeterde leefstijl. De meeste mensen weten nu bijvoorbeeld wel dat bewegen gezond is en roken niet. Maar ook de betere behandeling van risicofactoren als verhoogde bloeddruk en verhoogd cholesterol speelt waarschijnlijk een rol.” Köhler doet al vijftien jaar onderzoek naar de risicofactoren, preventie en vertraging van dementie. “Twintig jaar geleden richtte het onderzoek naar dementie zich nog volledig op de biologische kant ervan, in de hoop dat er snel een geneesmiddel zou worden gevonden. Maar inmiddels weten we dat je leefstijl veel invloed heeft op het voorkomen van dementie.”
Doorbloeding in het brein
“Voor een aanzienlijk deel is dementie te voorkomen door gezonde voeding, niet roken, veel lichaamsbeweging, sociale contacten, nieuwe dingen leren, een gezonde bloeddruk en een gezond gewicht. Alles draait daarbij om een goede doorbloeding van de hersenen, zodat ze goed blijven functioneren.”
De grote vraag voor onderzoekers, zegt Köhler, is of eiwitopstapeling in het brein de echte boosdoener is achter dementie of dat de ziekte het gevolg is van een nog onbekende oorzaak.“Ook wordt er veel onderzoek gedaan naar vroege diagnosticering van dementie, zodat de behandeling kan worden gestart voordat de hersenen beschadigd raken.”
Geneesmiddel
“Er is nog geen geneesmiddel voor dementie, maar er zijn positieve ontwikkelingen. De afgelopen jaren zijn er diverse medicijnen ontwikkeld die de neerslag van eiwitten in het brein enigszins tegengaan. Onlangs nog werd er een ‘doorbraak’ gemeld waarbij een nieuw middel de achteruitgang van de cognitieve functies met 25 procent afremt. Zelf ben ik sceptisch of patiënten hier echt baat bij hebben, maar het is een hoopvolle ontwikkeling.”
Hersenen kunnen bij dementie informatie niet meer goed verwerken.
Dementie is een verzamelnaam voor ruim vijftig hersenziektes. De meest voorkomende vorm is de ziekte van Alzheimer. Daarnaast komen vasculaire dementie en Lewy body dementie veel voor.
70% van alle mensen met dementie heeft alzheimer.
Iemand met alzheimer krijgt problemen met het opnemen van nieuwe informatie. Naarmate de ziekte erger wordt, krijgt iemand steeds meer moeite met dagelijkse vaardigheden.
Een flink aandeel in de totale zorgkosten
De kosten voor de zorg voor dementerenden bedragen ruim 10 miljard euro per jaar. Dat is circa 10 procent van de totale zorgkosten.
Erfelijkheid speelt nauwelijks een rol
Bij dementie speelt erfelijkheid nauwelijks een rol, behalve als zij bij meerdere familieleden voorkomt op jonge leeftijd.
Leeftijd is de grootste risicofactor voor dementie.
Van de mensen tussen de 65 en 69 jaar heeft ongeveer 1 procent dementie. Boven de 90 jaar is dit gemiddeld 40 procent.
Iemand met alzheimer gaat zich vaak anders gedragen
Deze persoon wordt bijvoorbeeld onrustig, achterdochtig of agressief. Zijn stemming kan snel omslaan.
Houd je hersenen gezond door nieuwe dingen te leren en jezelf uit te dagen
Maak woordpuzzels, leer een nieuwe taal, ga piano spelen. Ook doorwerken na je pensioen of vrijwilligerswerk kan helpen. Blijf contact met anderen houden.
Roken vergroot de kans met 45 procent.
Hoge bloeddruk, een hoog cholesterolgehalte, suikerziekte, roken, depressie, overgewicht, hartziekten en chronische nierziekten verhogen de kans op dementie. Roken bijvoorbeeld vergroot de kans met 45 procent.
Nuttige apps
Er zijn verschillende tools ontwikkeld om de kans op dementie te verkleinen. Zoals de app MijnBreincoach, met gezonde tips en weetjes, en de e-training Houd je brein gezond.
Landelijk onderzoek
Wie tussen de 60 en de 80 jaar is en zich zorgen maakt over zijn geheugen, kan zich aanmelden om mee te doen aan de FINGER-NL-studie, een landelijk onderzoek dat twee jaar duurt. Daarbij wordt gekeken of verbetering van het denkvermogen mogelijk is.
