Fysiek gezond
Overgang-tips: “Blijf niet in je eentje worstelen”
24-03-2023
5 Minuten
Alle artikelen
Na de schok: zo geef je kanker een plek in je leven
‘Je hebt kanker.’ Zodra je die boodschap krijgt, staat je wereld op z’n kop. Los van hoe oud je bent of in welke levensfase je zit. Stichting OOK geeft advies over hoe je weer grip krijgt op het dagelijkse leven en leert omgaan met de gevolgen van de ziekte.
Onzekerheid, angst en wanhoop zijn hele normale reacties om te hebben op het moment dat een dokter jou vertelt dat je kanker hebt. Zelfs vóór het slechte nieuws valt, beleef je al een heftige tijd. Je gaat van het ene naar het andere onderzoek en je moet wachten op uitslagen. Gelukkig sta je er in dit proces niet alleen voor.
Storm aan emoties
Jolanda Roos van Stichting Optimale Ondersteuning bij Kanker (OOK) biedt hulp aan patiënten en naasten. Ze voert veel gesprekken en herkent de storm aan gevoelens. ‘Je komt ineens terecht in een emotionele achtbaan van chaos in je hoofd en lijf, die je niet kent. Maar uiteindelijk moet je wel verder. Wij helpen mensen met die grote ‘hoe’-vraag.’
Doe het niet alleen
‘Het eerste advies dat we vaak geven is altijd: praat erover. Wie je ook bent, dit slechte nieuws heeft gigantische impact. Je verliest plotseling controle, toekomstperspectief en hoop. Zulke gevoelens hou je beter niet voor jezelf. In gesprekken met anderen vind je meer steun dan in de eenzame strijd. Doe het niet alleen.’
Vrienden en familie bieden troost en begrip. Maar als je hulp zoekt, is het juist fijn om te praten met iemand die op meer afstand staat.
Vriend of hulpverlener
Neem allereerst een vriend of familielid mee naar het gesprek waarin de arts jou de uitslag geeft. Dan kun je er daarna meteen over doorpraten en hoor je ook hoe de ander de informatie heeft beluisterd. Vrienden en familie bieden troost en begrip. Maar als je hulp zoekt, is het juist fijn om te praten met iemand die op meer afstand staat. Bijvoorbeeld een ZorgConsulent van ONVZ of een andere hulpverlener, iemand van een patiëntenvereniging of mensen die hetzelfde hebben meegemaakt.’
Stop met googelen
Een andere tip van Jolanda luidt: ga niet meteen googelen op de woorden die de arts tegen je heeft gezegd. ‘Dan kom je veel websites tegen die jou in verwarring brengen of bang maken. Daar zitten bovendien veel teksten tussen van onbetrouwbare bronnen. Kijk vooral op een site als kanker.nl. Daar staat nuttige informatie in duidelijke taal, die jou wél verder helpt. En alle vragen die je hebt? Schrijf ze op, dan blijven ze minder rondgaan in je hoofd.’
KiKa en Kankerspoken
Jolanda beschrijft de uiteenlopende hulpvragen rondom kanker. ‘In een gezin met jonge kinderen is het belangrijk om de ziekte uit te leggen met simpele woorden. Organisaties als KiKa en Kankerspoken hebben mooie programma’s die op school en thuis het gesprek op gang helpen. Zo blijf je in contact op een manier die kinderen snappen.’
Andere rol in gezin
Tegelijkertijd moet je als ouder beseffen dat je eigen rol in het gezin verandert. ‘Je bent niet alleen meer vader, moeder of partner. Je moet ook zorgen voor de zieke, in de planning zaken regelen, eten koken, boodschappen doen. Vergeet op dat moment niet de hulp aan te pakken die je krijgt aangeboden, bijvoorbeeld door een buurvrouw of je werkgever. Ook via de gemeente kun je huishoudelijke hulp aanvragen.’
Waarom ik?
Jonge mensen die kanker krijgen terwijl ze net aan hun eerste baan beginnen, hebben veel moeite om dat te accepteren. Ze voelen vaak direct woede en onmacht: “Waarom ik, waarom nu?” Sommigen worden daardoor stil, anderen willen hun boosheid uitgebreid laten horen. Open en eerlijk communiceren is bij deze groep belangrijk: probeer het niet kleiner te maken dan het is, zeg gewoon wat je voelt. Ook al is dat moeilijk.’
Centra voor leven met en na kanker
Voor mensen die nét wilden gaan genieten van hun pensioen, is de schok net zo groot. Jolanda: ‘Zij hebben jarenlang uitgekeken naar een periode van rust en vrijheid. En dan komt opeens zo’n ziekte die dat hele beeld in één klap verpest. Deze groep heeft meestal behoefte aan gesprekken met mensen die in dezelfde situatie zitten. In veel gemeenten zijn er centra voor leven met en na kanker, waar patiënten, verzorgers, vrienden en familieleden elkaar ontmoeten en workshops volgen.’
Focus op wat je nog kan
Als de kanker niet meer te genezen blijkt, adviseert Jolanda patiënten om balans te vinden en tóch actief te blijven. ‘Focus op wat je nog kan. Sporten, afspreken met vrienden, oppassen op de kleinkinderen, misschien zelfs werken. Niet alles hoeft meteen stil te komen liggen. Wat kan je nog en waar word je blij van? Praat met je geliefden over dingen die je nog wil doen of over het afscheid. Bereid je wel voor op het moment waarop de dood in zicht komt. Vraag daar hulp bij. Dat geeft rust.’
Ieder uur komen er 18 patiënten met kanker bij. Die stijging hangt vooral samen met vergrijzing, maar zéker ook met ongezonde leefstijl (roken, snacken, bakken in de zon). Lees wat u kunt doen om kanker te voorkomen:
